De geschiedenis
De stad Tsjernobyl ligt aan de rivier de Pripjat in het noorden van Oekraïne, niet ver van de grens met Wit-Rusland. Voor de ramp telde de stad ongeveer 15.000 inwoners. Nu woont er vrijwel niemand, omdat het niet meer mogelijk is door de nog steeds grote aanwezigheid van radioactiviteit in het gebied.
De naam van de stad is tegenwoordig verbonden met het ongeval op zaterdag 26 april 1986 met de centrale. Het was het zwaarste ongeval met een kerncentrale waarbij grote hoeveelheden radioactieve stoffen vrijkwamen. Tot op heden zijn er in het gebied grote gevolgen voor de volksgezondheid.
Vanwege zijn lage bevolkingsaantal en zijn goede toegang tot water werd het door het Ministerie van Energie van de Sovjet-Unie gekozen als locatie voor de bouw van een energiecentrale. Deze kwam op twintig kilometer afstand van de stad Chernobyl. De bouw van de V.I. Lenin-kerncentrale begon in 1970. Tegelijkertijd werd nabij de satellietstad Pripyat aangelegd. Na de opening van de eerste reactor in 1977 had de stad Chernobyl 14.000 inwoners. Met zijn transportverbindingen – bussen, treinen, en schepen – werd het een veelbelovend regionaal centrum. De Sovjets hadden grote plannen met de energiecentrale – het zou de grootste kerncentrale ter wereld moeten worden met twaalf reactoren, ieder goed voor een output van 1000 MW. Vier reactoren waren operationeel en twee waren in aanbouw toen het noodlot toesloeg.
De Chernobyl kerncentrale was op dat moment één van de grootste ter wereld en was toegewezen aan een strategisch militair programma voor het Sovjet leger. De eigenlijke explosie gebeurde vanwege een toevallige samenloop van omstandigheden. Naast dat de reactor geen up-to-date beveiligingssysteem had, kende het een laag niveau van automatisering. Op de fatale nacht van 26 april was er een experiment gaande waarbij het traagheidsbereik van de turbogenerator getest zou worden. Hierdoor werd de energie-output terugbracht tot een niveau waarop de nucleaire kettingreactie bijna stopte, gevolgd door een abrupte toename in de energie-output door de operatoren, die samen met het stopzetten van het koelwater naar de reactorkern leidde tot de oververhitting van de brandstof en de vernietiging van de reactorkern.
De brand die als gevolg van de explosies ontstond, blies een grote wolk van radioactieve deeltjes de atmosfeer in. De wind verspreidde deze gifwolk over het grootste deel van de westelijke Sovjet-Unie en Europa. Een gebied in een straal van 30 kilometer werd radioactief besmet en daardoor onbewoonbaar, meer dan 135.000 mensen moesten gedwongen verhuizen. Plaatsen als Tsjernobyl zelf (vroeger 15.000 inwoners) en Pripjat (of Pripyat, voor 1986 55.000 inwoners) veranderden in spooksteden
Pripyat
De stad Pripyat is rond 1200 ontstaan en bewoond toen door voornamelijk joodse mensen. Maar in de 2e wereldoorlog zijn deze mensen door de Duitsers beroofd en vermoord.
In 1970 werd het weer opgebouwd voor de arbeiders in de kerncentrale en hun families, die naast Tsjernobyl ligt, maar een dag na de ramp werd dit helemaal ontruimd. De mensen moesten alles achterlaten. De stad met bijna 55.000 inwoners wordt een spookstad. Ook nu woont er niemand meer. De radioactiviteit in het gebied is nog steeds verhoogd.
In totaal worden circa 115.000 mensen uit Tsjernobyl en omgeving die eerste dagen in bussen geladen naar Fastiv, ten zuiden van Kiev en elders in Oekraïne.
Na de kernramp werd de stad Slavoetytsj gebouwd voor de inwoners van Pripjat.
Slachtoffers
De schattingen over het aantal slachtoffers van het Chernobyl-ongeluk lopen uiteen. Natuurlijk waren de meeste directe slachtoffers de medewerkers van de centrale en de brandweermannen die aan dodelijk doses straling waren blootgesteld. In de eerste drie dagen warden er 299 patiënten met duidelijke symptomen van stralingsziekte opgenomen in het gespecialiseerde ziekenhuis nr. 6 in Moskou. Er waren zo’n 30 directe slachtoffers van het Chernobyl-ongeluk. De meeste van hen zijn begraven op de Mitino-begraafplaats in Moskou. Elk lichaam ligt in een betonnen kist vanwege het hoge stralingsniveau.
De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat zeker 5000 mensen zijn overleden aan de gevolgen van kanker en andere aandoeningen.
Bezoek
Pripjat kan alleen worden bezocht onder begeleiding van een gids. Bezoekers mogen niets aanraken en moeten oppassen dat ze mossen niet aanraken of beschadigen. Want dan kan een gevaarlijke hoeveelheid radioactiviteit vrijkomen.
Desondanks is de Oekraïense stad een toeristische attractie geworden. Beroemd is onder andere het pretpark van Pripjat waar de botsauto’s en het reuzenrad nog altijd staan, zoals ze in 1986 zijn achtergelaten, want deze
zou openen op Dag van de Arbeid, 1 mei 1986, vijf dagen na de ramp. Op 27 april is het nog enige uren voor de evacuatie open geweest.
Je kan praktisch overal lopen waar je wilt. De gids waar je bij mee bent weten de plekken waar de radio-activiteit het hoogste is en proberen die altijd te vermijden of zo kort mogelijk aanwezig te zijn, zoals dus The Claw (de grijper die gebruikt is bij het ontruimen). Die staat nog in het bos en daar kan je gewoon bij komen.
Flora & Fauna
De omgeving van Tsjernobyl en Pripjat is na de ramp afgesloten vanwege de hoge radioactiviteit. Doordat er geen mensen meer wonen, heeft de natuur vrij spel. Zo is de omgeving een waar natuurgebied geworden, waar allerlei bijzondere flora en fauna te vinden is. Gebouwen in het nu verlaten Pripjat zijn overwoekerd en de stad zelf is niet eenvoudig als zodanig te herkennen.
Toen ik er was, was het herfst en waren de bladeren van de bomen en planten geel/oranje van kleur. Heel mooi zicht trouwens.
Van dieren hebben we alleen een heleboel honden gezien. Deze wonen en lopen overal. Sommige hebben een tekentje aan hun oor en wat ik er van begreep is dat die ‘geholpen’ zijn, dus niet meer voor nakomelingen kunnen zorgen, maar of het nou reuen of teven zijn weet ik niet.
De honden worden ‘wilde’ honden genoemd, maar de meeste zijn hartstikke lief en nieuwsgierig. Er zitten een paar bangerds tussen, maar die blijven meestal weg bij de mens en de gene die wel interesse in je hebben merk je vanzelf. De een is nog blijer dan de andere 😀 .
Er leven ook nog andere dieren in de bossen, maar wijzelf hebben alleen een eland gezien in de verte. Meer helaas niet.
Informatie en foto’s gevonden op meerdere sites op internet.
Meer informatie over de kernramp van Chernobyl kan je hier lezen: Wikipedia Chernobyl
